Kantonrechtersformule en sociaal plan
Een werkgever maakt een sociaal plan bij collectief ontslag. Het sociaal plan bevat alle voorzieningen om de sociale en financiële gevolgen van het ontslag op te vangen. Een belangrijk onderdeel binnen het sociaal plan is de ontslagvergoeding, dat effect heeft op financiele compensatie voor het vertrekkend personeel. Deze ontslagvergoeding is SOMS gebaseerd op de kantonrechtersformule.
Correctiefactor wordt bepaald door financiële draagkracht van werkgever
De kantonrechtersformule kent een correctiefactor, die de uitkomst kan verhogen of verlagen. Bij individueel ontslag wordt de correctiefactor bepaald door individuele onderhandelingen tussen werknemer en werkgever. Bij collectief ontslag wordt de correctiefactor onder andere bepaald door de financiële draagkracht van de werkgever. Bevindt de werkgever zich in een goede financiële situatie, dan zullen de vakbonden alleen akkoord gaan met het ontslag als er een goed sociaal plan ligt. Een goed sociaal plan betekent een kantonrechtersformule met een correctiefactor van 1 of hoger.
De kosten van het sociaal plan komen voor rekening van de werkgever. Staat de werkgever er financieel slecht voor, dan zullen vakbonden akkoord moeten gaan met een lagere correctiefactor. Bij dreiging van faillissement komt het voor dat geen ontslagvergoeding wordt betaald om daarmee de werkgelegenheid van de overige personeelsleden veilig te stellen. Wat ook meetelt is de reden van het collectief ontslag. Is dat winstmaximalisatie, dan zullen werkgevers een hogere correctiefactor moeten aanbieden. Denk bijvoorbeeld aan het collectief ontslag bij tabaksproducent Phlip Morris.